امام زمان عج الله در قرآن_2

دو. روش‏هاى مختلف معرفى شخصیت‏ها
قرآن براى شناساندن شخصیت‏هاى الهى، از سه راه وارد مى‏شود و در موردى طبق مصالحى، از شیوه خاصى پیروى مى‏کند :
2-1. معرفى با اسم ؛ چنان که قرآن در مواردى از پیامبر اسلام، به اسم یاد مى‏کند : «وَ ما مُحَمَّدٌ إِلاَّ رسول قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ»؛ آل عمران (3)، آیه 144. ؛ «محمد پیام آورى بیش نیست که پیش از او نیز پیامبرانى بوده‏اند».
2-2. معرّفى با عدد ؛ یکى از روش‏هاى قرآن، معرفى با عدد است و لذا «نقباء بنى اسرائیل» را با عدد معرفى کرده است : «لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً»؛ مائده (5)، آیه 12. ؛ «خداوند از بنى‏اسرائیل پیمان گرفت و از آنان دوازده مراقب برانگیختیم».
2-33. معرّفى با صفت ؛ یکى دیگر از طرق شناسایى شخصیت‏هاى الهى، معرفى با صفت است. خداوند متعال در قرآن، کسانى را که باید مسلمانان از آنها اطاعت کنند، با صفت «اولى الامر» معرفى کرده است : «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرسول وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ»؛ نساء (4)، آیه 59.. پس معرفى با صفات یکى از شیوه‏هاى صحیح معرفى است که درباره حضرت مهدى(عج) نیز صادق است براى مطالعه بیشتر ر.ک : جعفر سبحانى، پرسش‏ها و پاسخ‏ها، صص 182-185..
تأکید بر روش توصیفى‏
از روش‏هاى بسیار جالب قرآن، تأکید بر صفات و ویژگى‏ها و عدم اصرار بر ذکر نام اشخاص است. شاید حکمت این روش، توجّه دادن امت به صفات و ویژگى‏هاى خوب و بد در طول زمان است تا بر اساس اوصاف ذکر شده، به شناخت اشخاص و تطبیق صفات بر آنان بپردازند و اهمیّت و جایگاه اشخاص را با میزان صفات تجلّى یافته، در آنان بسنجند.
 روش «بیان توصیفى»، به قرآن، طراوت و تازگى و دوام مى‏بخشد ؛ زیرا در هر برهه‏اى از زمان، زمینه تطبیق افراد و جوامع بر شاخصه‏هاى ذکر شده در قرآن فراهم مى‏شود و امکان دستیابى به داورى قرآن در مسائل نو و فتنه‏هاى فردى و اجتماعى تأمین مى‏گردد. قرآن کلام فصل است «انّه لقول فصل»؛ و بین حق و باطل تمییز مى‏دهد و راهنماى انسان در فتنه‏ها است ؛ چنان که پیامبر«ص» فرمود : «هنگامى که فتنه‏ها چون پاره‏هاى شب تاریک، شما را فرا گرفت ؛ به قرآن روى آورید». از سوى دیگر، حکومت شایستگان، نیاز همیشگى جوامع دینى است و به بخشى از امت اسلامى و یا قطعه‏اى خاصّ از تاریخ، اختصاص ندارد.
 براى راهنما و فصل الخطاب شدن در گستره‏اى چنین پهناور، بیان شاخصه‏ها، شایستگى‏ها و ویژگى‏هاى صالحان و مفسدان، حقّ و باطل، خوب و بد و... بهترین راه شمرده مى‏شود. بدین سبب قرآن - جز در موارد ضرورى - از بردن نام مؤمنان، منافقان، حواریون، پادشاهان، مشرکان... صرف نظر کرده است تا مخاطبان قرآن، به صفات و ویژگى‏ها - و نه نام‏ها - توجّه کنند و امکان بهره‏گیرى‏هاى نو از قرآن فراهم شود. بنابراین شیعه معتقد است مسلمانان در آیات بسیارى، به ائمه اطهار«ع» رهنمون شده‏اند و وظیفه دارند با تطبیق ویژگى‏هاى یاد شده در قرآن، امام خود را بشناسند و پاسخ نیازهاى دینى، اجتماعى و سیاسى خود را از درگاه آنان جویا شوند. بر اساس همین نکته، امام باقر«ع» مى‏فرماید : «مَن لم یَعرف اَمرَنا من القرآن لَم یَتَنَکّب الفِتَن»؛ ؛ «هر کس امر ولایت ما را از قرآن به دست نیاورد ؛ نمى‏تواند از فتنه‏ها مصون بماند».
 از این روایت به دست مى‏آید که امر ولایت اهل بیت«ع» - به خصوص امامت حضرت مهدى و تشکیل حکومت جهانى به دست او - در قرآن وجود دارد و توصیفات موجود در قرآن، ما را به این امر رهنمون مى‏شود. در زمینه ظهور و قیام آن حضرت و جامعه آرمانى مهدوى، مى‏توان توصیفات و اشارات زیر را از قرآن به دست آورد :
1. غلبه نهایى حقّ بر باطل و شکست جبهه کفر و فساد و نفاق ر.ک : اسراء (17)، آیه 81. ؛
2. جانشینى و خلافت مستضعفان بر روى زمین و حاکمیت صالحان و نیکان قصص (28)، آیه 5، انبیاء (21)، آیه 105. ؛
3. گسترش و فراگیرى دین حقّ در برهه‏اى خاص از زمان توبه (9)، آیه 23. ؛
4. از آن روز موعود، تحت عناوین ایام اللّه ر.ک : جاثیه (45)، آیه 14، ابراهیم (14)، آیه 5.، وقت معلوم ر.ک : حجر (15)، آیات 36-38.، روز نصرت و پیروزى عنکبوت (29)، آیه 10. و طلوع فجر و سلامتى قدر (97)، آیه 50. و... یاد شده است ؛
5. در آیاتى از آن حضرت با نام‏هاى نعمت باطنى لقمان (31)، آیه 20 ، بقیة اللّه هود (11)، آیه 86.، کلمه باقیه زخرف (43)، آیه 28.، اولى الامر نساء (4)، آیه 59. ؛ مهتدون بقره (2)، آیه 9. (مهدى) ؛ اقامه کننده نماز حج (22)، آیه 41.، مضطرّ نمل (27)، آیه 62.، جنب اللَّه زمر (39)، آیه 56.، حزب اللَّهمجادله (58)، آیه 22.، فجر فجر (89)، آیه 1.، «نهار اذا تجلى» لیل (92)، آیه 2. و... نام برده است.
6. خداوند، (با مهدى موعود)، نور خود را کامل مى‏کند صف (61)، آیه 8. ؛
7. در آن عصر، زمین بعد از مرگش، زنده مى‏شود حدید (57)، آیه 17. ؛
8. او منصور از جانب خدا و انتقام گیرنده از دشمنان است شورى (42)، آیه 41. ؛
9. زمین، به نور پروردگار، روشن خواهد شد زمر (39)، آیه 69. ؛
10. در روز پیروزى، ایمان آوردن کافران، سودى به حالشان نخواهد داشت سجده (32)، آیه 29. ؛
11. هر چه در روى زمین است، تسلیم و مطاع او خواهند شد آل عمران (3)، آیه 8. ؛
12. حضرت مهدى «یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ» است نور (24)، آیه 35. 
13. او تأمین کننده امنیت و آرامش در روى زمین است همان، آیه 55..